Má phanh là gì và vai trò trên hệ thống phanh của ô tô ?
Má phanh ô tô (bố thắng) là một bộ phận quan trọng của hệ thống phanh trên ô tô, là bộ phận trực tiếp dừng chuyển động của xe bằng cách gây ra ma sát giữa má phanh và đĩa phanh làm giảm tốc độ quay của bánh xe giúp ô tô ngừng chuyển động dần dần.
Xe ô tô không thể thiếu bộ phận quan trọng này. Việc không có má phanh sẽ khiến chiếc xe của bạn luôn tiềm ẩn nguy hiểm và nguy cơ cao sẽ dẫn tới xảy ra tai nan. Vì vậy má phanh sẽ là bộ phận không thể thiếu trong quá trình vận hành xe.
Cấu tạo má phanh ô tô
Má phanh là một khối thống nhất, gồm 2 cặp được lắp đặt đối xứng hai bên đĩa phanh. Khi người lái đạp phanh, 2 cặp má phanh sẽ ép chặt vào đĩa phanh làm giảm tốc độ xe xuống.
Má phanh được chế tạo từ những vật liệu có khả năng chịu nhiệt tốt như hợp kim hay Kevlar. Những đường xẻ trên má phanh có khả năng thoát nhiệt, thoát bụi trong quá trình vận hành.
Các loại má phanh xe ô tô
Má phanh hữu cơ
Má phanh hữu cơ sử dụng chất liệu là các loại sợi, hợp chất carbon, cao su, thủy tinh hoặc sợi thủy tinh… liên kết với nhau bằng nhựa resin.
Ưu điểm: Loại má phanh này tạo ra một lượng ma sát vừa phải đồng thời không sinh nhiệt quá lớn. Do đó, xe sẽ luôn vận hành êm ái, không tạo ra nhiều tiếng ồn khi phanh.
Nhược điểm: Má phanh hữu cơ có xu hướng bị mài mòn nhanh hơn khi cần thay thế thường xuyên. Ngoài ra, má phanh chỉ hoạt động tốt nhất trong phạm vi nhiệt độ môi trường thấp. Khi thời tiết quá khắc nghiệt hay phanh quá mạnh và sinh nhiệt cao, hiệu suất của má phanh sẽ giảm đáng kể. Độ bền của má phanh hưu cơ cao hơn khiến người lái cần phải sử dụng nhiều lực hơn khi phanh.
Má phanh gốm
Má phanh được làm bằng chất liệu gốm tạo nên chén đĩa những dày và bền hơn rất nhiều. Ngoài ra, để tăng cường độ ma sát và khả năng dẫn nhiệt, má phanh còn được bổ sung thêm các sợi đồng.
Ưu điểm: Má phanh gốm được đánh giá cao bởi độ êm ái, khi sử dụng gần như không tạo ra tiếng ồn. Nếu so sánh với má phanh hữu cơ, má phanh gốm chiếm ưu thế hơn rất nhiều về việc hạn chế lượng bụi phát sinh, độ mòn thấp hơn, hoạt động đáng tin cậy, phạm vi nhiệt độ cũng như điều kiện lái xe đa dạng.
Nhược điểm: Má phanh gốm cho phí phí sản xuất đắt nhất trong tất cả các loại má phanh. Ngoài khả năng hấp thụ nhiệt của gốm và đồng đều không nhiều như các loại vật liệu khác. Điều này khiến nhiệt lượng phát ra từ quá trình quanh sẽ sẽ thoát ra khỏi má phanh đi vào phần còn lại của hệ thống gây nên tình trạng hao mòn các bộ phận liên quan. Vì vậy má phanh gốm không được coi là sự lựa chọn tối ưu nhất khi xe thường xuyên di chuyển vào thời tiết lạnh hoặc trên đường đua.
Má phanh kim loại
Má phanh kim loại được làm từ 30 – 70% kim loại (sắt, đồng, thép hoặc các hợp kim composite) kết hợp với chất bôi trơn graphite và các chất phụ gia khác.
Ưu điểm: Những người lái các dòng xe hiệu năng cao sẽ thích sử dụng bố phanh bằng kim loại bởi loại phanh này có hiệu suất phanh tốt trong phạm vi nhiệt độ và điều kiện lái đa dạng hơn. Vì kim loại là một chất dẫn nhiệt tốt nên có khả năng chịu được nhiều dải nhiệt rộng hơn, đồng thời giúp làm mát hệ thống phanh nhanh hơn. Phanh kim loại cũng không nén nhiều như phanh hữu cơ, do đó, người lái không cần dùng quá nhiều lực để phanh xe.
Nhược điểm: Loại phanh này thường ồn hơn bố phanh gốm hoặc bố phanh hữu cơ, tạo nên độ ồn cho xe, cũng như có lực ma sát mạnh hơn lên hệ thống phanh, làm tăng áp lực và độ hao mòn lên đĩa phanh. Về giá thành, bố phanh bằng kim loại cao hơn bố phanh hữu cơ và thấp hơn bố phanh gốm. Bố phanh kim loại cũng thường tạo ra nhiều bụi hơn hai loại còn lại.
Dấu hiệu nhận biết má phanh ô tô bị mòn
Sau mốt khoảng thời gian hoạt động nhất định, má phanh sẽ bị mòn. Để đảm bảo chính xác thời điểm cần thay má phanh, cần chú ý đến các dấu hiệu sau:
Xe phát ra tiếng kêu bất thường khi phanh
Tài xế dày dạn kinh nghiệm, lái xe lâu năm sẽ dễ dàng cảm nhận những thay đổi lại trên chiếc xe. Khi má phanh bị mòn, sẽ phát ra những âm thanh lạ như ken két, kin kít, …Nguyên nhân có thể do má phanh bị mòn trơ đinh tán hoặc đinh tán má phanh bị lỏng, hay bị kẹt do bám bụi bẩn.
Ngoài ra, âm thanh cũng cũng thế phát ra trực tiếp từ hệ thống cảm biến của má phanh. Đôi lúc, bạn cũng có thể nghe thấy tiếng âm thanh kim loại cọ xát vào với nhau. Nguyên nhân này có thể đến từ lý do má phanh đã bị mòn dẫn đến việc các Clipper kim loại tiếp xúc trực tiếp với Rotor. Hai bộ phận này sẽ ma sát vào với nhau mỗi lần sử dụng phanh. Khi điều này xảy ra sẽ khiến bạn gặp khó khăn trong quá trình sử dụng phanh xe, hơn thế nữa nó còn có thể gây hỏng Rotor.
Đèn phanh liên tục báo sáng
Trong hệ thống phanh trên xe ô tô, có một bộ phận báo sáng giúp nhắc nhở tài xế về độ an toàn của má phanh.
Nguyên nhân có thể là do cảm biến ABS bị bẩn, cảm biến ở bánh xe gặp trục trặc, dầu phanh xuống mức quá thấp hoặc bộ điều khiển ABS hỏng.
Nếu tình trạng này diễn ra liên tục thì bạn nên mang xe đến những trung tâm bảo dưỡng ô tô để kiểm tra. Tốt hơn hết nên tránh để lâu khi trường hợp này diễn ra, bởi vì có thể sẽ rất nguy hiểm khi mà tham gia giao thông.
Phanh không ăn
Việc phanh xe không ăn có thể là do các lý do sau: Phanh xe bị quá cứng hoặc quá mềm, má phanh có thể đã bị mòn hoặc có thể là tệ hơn là do phanh bị kẹt,.. Nếu phanh không ăn thì bạn cần phải ngay lập tức mang xe ô tô đến gara bảo dưỡng để tiến hành kiểm tra, sửa chữa và bảo dưỡng. Để kịp thời khắc phục vấn đề và đảm bảo an toàn khi tham gia giao thông đường bộ.
Xe bị rung lắc hoặc bị lạng sang hai bên khi phanh
Khi phanh, nếu bạn thấy có sự khác biệt về hướng chuyển động của xe như có một lực khiến xe lạng trái, lạng phải hoặc liên tục bị giật thì nguyên nhân có thể là do má phanh bị mòn, lực phanh không ổn định giữa bánh và hệ thống không còn ổn định
Bàn đạp phanh bị rung lắc hoặc đạp sát sàn
Nguyên nhân có thể do cần đẩy piston xi lanh chính bị cong, các khe hở má phanh hoặc thanh nối bị điều chỉnh sau, khí lọt vào trong hệ thống phanh, xe thiếu dầu, xi lanh hỏng,…
Khi phát hiện bàn đạp phanh bất thường, rung lắc hoặc đạp đến sát dàn rồi thì cần đưa xe đi kiểm tra ngay toàn bộ hệ thống phanh để đảm bảo an toàn.
Má phanh mòn không đều
Khi má phanh bị kẹt sắc phanh, kẹt piston phanh, đĩa phanh mòn không đều… sẽ dẫn tới các má phanh bị mòn không đều nhau.
Khi xuất hiện hiện tượng này, bạn nên mang xe đến các đại lý ủy quyền hoặc trung tâm bảo dưỡng để kiểm tra và thay thế khi cần thiết.
Thời điểm cần thay mới má phanh ô tô
Theo như các hãng khuyến cáo, cứ sau khoảng 50.000km đến 70.000km chạy xe hoặc sau 2 năm sử dụng thì nên thay má phanh một lần để đảm bảo hệ thống phanh hoạt đồng bình thường.
Tuy nhiên, bạn nên kiểm tra toàn bộ hệ thống phanh mỗi khi thay dầu nhớt để chắc chắn rằng hệ thống phanh vẫn trong trạng thái hoạt động hiệu quả. Nếu nhận thấy má phanh ô tô có độ dày chỉ còn 2 – 3 mm thì cần thay mới.
Bởi độ dày của má phanh quá mỏng sẽ khiến lực má sát bị giảm đi, sự giảm ma sát này sẽ khiến phanh không hiệu quả và có thể dẫn tới những tình huống nguy hiểm.
Mặt khác, khi thay má phanh thì bạn nên thay cả đôi. Bởi nếu chỉ thay một bên thì sẽ xuất hiện tình trạng má phanh mòn không đều. Và sau mỗi khi thay má phanh cần phải láng đều lại đĩa phanh.
Xem thêm:
-Bố thắng trước Mitsubishi Attrage, Mirage (Má phanh trước)
-Má phanh sau phanh cơ Mitsubishi Outlander (Bố thắng)
-Má phanh sau phanh điện tử Mitsubishi Outlander (Bố thắng)
-Má phanh trước Mitsubishi Outlander, Grandis, Gala (Bố thắng)
-Má phanh trước Mitsubishi Triton, Pajero Sport
-Bố thắng trước Mitsubishi Xpander, Xpander Cross, Eco, Premium (Má phanh trước)
-Má phanh sau Mitsubishi Pajero Sport máy xăng
-Má phanh trước Mitsubishi Pajero V73, V93
-Má phanh sau Mitsubishi Pajero V73, V93, Grandis
